Głębsze angażowanie obywateli w życie miasta jest dziś wyznacznikiem nowoczesnego i skutecznego animowania wspólnoty przez władze lokalne. Niedawno pisaliśmy o zaletach budżetów partycypacyjnych. Jednak na nich nie kończą się dostępne narzędzia wpływające na lepszy rozwój miasta i społeczności lokalnej.

Wśród nich jednym z najlepiej dopasowanych wydaje się crowdsourcing. Jeżeli zrozumie się jego specyfikę wydaje się, że został on niemal stworzony do budowy odpowiednich relacji na linii władze-obywatele i wspierania rozwoju, lepszych, nowoczesnych miast. Prawdziwych smart cities. Społeczności lokalne same wiedzą przecież najlepiej:

• jakie problemy ich dotykają,
• które aspekty życia w miastach są najbardziej zaniedbane,
• w których dziedzinach władze lokalne nie zapewniają odpowiednich warunków rozwoju,
• jak rozwiązywać ich najbardziej palące bolączki.

Słowem: co i jak należy zmienić? Dlatego dobrze zorganizowani społecznicy i wspólnoty wykorzystując crowdsourcing są w stanie zrobić naprawdę wiele. W dalszej części tekstu pokażę, co my jako obywatele, możemy zyskać dzięki crowdsourcingowi obywatelskiemu.

Napiszemy prawo

Jedną z największych wad demokracji przedstawicielskiej jest… jej przedstawicielski charakter. Często prowadzi on do poczucia wyobcowania i braku wpływu na rzeczywistość u obywateli. Nie oznacza to, że postulujemy powrót do wzorców starożytnych. Obecnie istnieją jednak mechanizmy ułatwiające mieszkańcom miast głębsze kształtowanie prawa i polityki niż tylko oddawanie głosu podczas wyborów.

Chyba jednym z najgłośniejszych w ostatnim czasie przykładów współtworzenia lokalnego prawa przez obywateli jest konstytucja miasta Meksyk. Przez lata w mieście narastały różne problemy, zaś zniechęcenie obywateli do polityki było nad wyraz odczuwalne, np. poprzez bardzo niską frekwencję w wyborach i głosowaniach. W 2016 roku władze postanowiły zaangażować obywateli w tworzenie nowego dokumentu regulującego funkcjonowanie stolicy Meksyku.

Poprzez platformę change.org mieszkańcy mogli nadsyłać propozycje związane z tekstem dokumentu, które po osiągnięciu minimalnej ilości głosów i zweryfikowaniu przez komisję złożoną z 21 ekspertów miały szansę stać się prawem. Pomysł osiągnął założony efekt i zaangażował obywateli do nadsyłania setek propozycji i oddania tysięcy głosów na platformie. Co prawda działanie władz było wielokrotnie krytykowane za populistyczny charakter i wybiórcze traktowanie propozycji obywateli, jednak powstały w ten sposób dokument może poszczycić się bardzo ważnymi zapisami, które wyszły wprost od Tłumu.

Inne przykłady mają może mniej spektakularny charakter, jednak nadal stanowią świetny dowód na zasadność stosowania crowdsourcingu w procesie tworzenia prawa.

Nowojorski radny Ben Kallos, już na dobre przyzwyczaił swoich wyborców do partycypacji w tworzeniu legislacji. Były developer open-source’owego oprogramowania, poprzez platformy takie jak GitHub czy Madison umożliwia mieszkańcom nadsyłanie swoich propozycji odnośnie określonego ustawodawstwa. W ten sposób powstało już kilka przepisów, które trafiły pod obrady magistratu. Kallos podkreśla, że stara się zrewolucjonizować sposób funkcjonowania urzędnika publicznego.

Zbierzemy pomysły na rozwiązanie problemów i rozwój miasta

Wspomniane przez Bena Kallosa usprawnianie pracy urzędników i władz nie musi wychodzić od jednej osoby. W celu zwiększania efektywności pracy magistratu  można skutecznie wykorzystywać crowdsourcing. Dzięki temu nie dość, że miasto może usprawnić swoje funkcjonowanie, to w dodatku zmniejsza się dystans między obywatelem a władzami.

Najlepszą formą takiego kontaktu są dedykowane do tego platformy. Ich sposób działania jest zazwyczaj podobny do siebie. Obywatele mają możliwość nadsyłania propozycji służących usprawnianiu miasta, debatowania nad nimi i w drodze głosowania wybierania najbardziej atrakcyjnych. Władze miejskie mogą zaś nadawać ton i kierunek dyskusji, np. poprzez tworzenie wyzwań dotyczących najważniejszych zdaniem magistratu problemów. Poprzez wspólną kooperację i korzystanie z “kolektywnej inteligencji” obywateli, miasta są w stanie lepiej planować swój rozwój, jak i rozwiązywać najważniejsze problemy mieszkańców.

Dziedziny życia miasta, które obywatele mogą wspólnie usprawniać różnią się od siebie zakresem. Niektóre platformy umożliwiają gruntowne dyskusje dotyczące niemalże każdego aspektu funkcjonowania metropolii, inne zaś skupiają się jedynie na pewnych jego wycinkach. Cechą wspólną jest natomiast zawsze wysokie zaangażowanie użytkowników.

Wśród tego typu platform można wymienić na przykład:

• SpeakUp Austin,
• CitizenLab,
• Otwarta Warszawa,
• Nextistambul.

Załatamy dziury w jezdniach

Chyba jednym z najbardziej efektownych rodzajów crowdsourcingu w miastach jest tzw. crowdsourcing interwencyjny. Wynika to z tego, że bardzo szybko można zaobserwować relację między naszym działaniem a pożądaną zmianą. Jego założenie  opiera się na słusznym przekonaniu, że mieszkańcy szybciej i skuteczniej są w stanie zauważyć i poinformować władze o drobnych problemach występujących w ich okolicy. Dziurę na drodze, zbitą żarówkę w latarni bądź napis na murze obrażający kibiców jednej z miejscowych drużyn obywatele mogą szybko oznaczyć na mapie i przekazać informację odpowiedzialnym służbom wykorzystując dedykowaną do tego platformę bądź aplikację. Dzięki temu, że zgłaszane problemy można dość łatwo rozwiązać, platformy takie jak FixMyStreet, SeeClickFix czy polskie Naprawmy.to mogą poszczycić się wysoką skutecznością działania (sięgającą niekiedy 90%).

Pomożemy w promocji i budowaniu wizerunku miasta

Wizytówką miasta są przede wszystkim jego obywatele. Lepsze poznawanie mieszkańców skutecznie służy oddolnej promocji i budowaniu pozytywnego wizerunku. A co jeżeli wykorzystać PRową siłę mieszkańców do promocji miasta? Zrobiła tak Bruksela, a właściwie lokalne biuro podróży, które wykorzystując technologię live streamu zaangażowało mieszkańców miasta w jego promocję. W trzech punktach miasta zainstalowano aparaty telefoniczne z  kamerami streamującymi obraz na specjalnej stronie internetowej. Każdy mógł zadzwonić do Brukseli i porozmawiać z losowo przechodzącymi mieszkańcami. Naszym zdaniem wizerunkowe zwycięstwo.

Sfinansujemy budowę placu zabaw

Czasem budżet miasta nie pokrywa wydatków na wszystkie inwestycje, bądź władze uznają je za mniej ważne. Właśnie w tym miejscu crowdsourcing spotyka się w crowdfundingiem. Mieszkańcy wielu miast są skłonni dobrowolnie wspierać oddolnie tworzone projekty, które mogą wpłynąć pozytywnie na życie wspólnoty, ich najbliższe otoczenie bądź rozwiązać określone problemy. Na platformach takich jak SpaceHive bądź ioby można odnaleźć wiele projektów wpływających na poprawę jakości życia mieszkańców. Mechanizm jest dokładnie taki sam jak na każdej innej platformie crowdfundingowej – projektodawca musi w określonym czasie pozyskać fundusze na realizację swojego pomysłu. Te zaś mogą dotyczyć projektów takich, jak rewitalizacja i remont budynków czy budowa placów zabaw, ale też mniej poważnych inicjatyw, jak na przykład budowa zjeżdżalni wodnej w centrum miasta.

Czubek góry lodowej

Rozwiązań civicsourcingowych (połączenie słów “civic” i “crowdsourcing”) jest znacznie więcej. Podstawą smart cities są i zawsze będą smart people, a tych nie brakuje. Trzeba jedynie nauczyć się umiejętnie z nimi współpracować.